بسمه تعالی
رومه خبر جنوب _ نگاه پنجشنبه _ 26 اردیبهشت 98 .
منظومه صدای پای آب و راز های عرفانی
سیدمحمد حسین شرافت مولا
چکیده مقاله :
سهراب عشق به طبیعت و آفریدگان حضرت یزدان ازارکان عرفان اسلامی و عرفان شرق محسوب می گردد . سپهری راه رسیدن به وصالعشق حضرت خداوند را تنها با کسب عشق حقیقی به آفریدگان الهی و طبیعت ممکن می داند . او عشق واقعی را در قلب ساده ودور از تکلف می پندارد و تمام آفریدگان طبیعت الهی را چه با ظاهر زشت و چه باسیمای زیبا , عشق می ورزد و ما را به عشق ورزی با آن ها دعوت می کند زیرا بر اساسعرفان اسلامی و شرقی , بطن و ذات تمامآفریدگان طبیعت الهی زیبا , پاک و یکسان و از سر چشمه ذات پاک و انور حضرتآفریدگار الله جلّ جلاله است . آرمانشهرسهراب سپهری غیر مادی , اخروی , نا محدود و بر اساس عشق قلبی به حضرت الله جلّجلاله و تمام هستی تعریف می گردد. سهراب سپهری عقلانیت , علوم مادّی و ت رافدای عشق ساده و بی ریای قلب به حضرت خداوند و آفریدگان او معرفی می کند و روزمرگیو بی تفاوتی را در عشق , نهی می کند و جامعه انسانی را به وحدت قلبی ِساده دعوت می کند تا به وصال عشق حضرت یزدانبرسند . همچنین او قرن معاصر را مادی و افسرده دانسته و تمام انسان ها را به هدفاصلی حیات که عشق ساده قلبی به حضرت توحید و طبیعت آفریده اوست , دعوت می کند .
واژگان کلیدی :
عرفان اسلامی, عرفان شرق, عشق
مقدمه :
سهراب سپهری از شاعران ماندگار نیمایی سُرا و ازعارفان اسلامی و شرق است . در منظومهعرفانی " صدای پای آب " نکات سبز و درخشانی را از عرفان اسلام و شرقبرای بشریّت بیان می کند تا از انحراف فکری و سطحی نگری رهایی یابند و به نورشناخت و معرفت حضرت الله جلّ جلاله در نیّت ها و رویکردهای زندگانی برسند . در ذیلبه بررسی شعر نیمائی ِ بلند , زیبا و ماندگار او "صدای پای آب " که سرشار از نکته های عرفانی و فلسفی است ,خواهیم پرداخت .
متن :
وخدایی که دراین نزدیکی است
لای این شب بو ها , پای آن کاج بلند
آری , عارف ِ حقیقی حضرت توحید , همه جا و همه وقت را در یاد و عشق الهی خواهدگذراند و به پیشگاه عشق حضرت خداوند نزدیکی خواهد جُست .
من مسلمانم
قبله ام یک گل سرخ
من وضو با تپش پنجره ها می گیرم
یاد شهید و شهادت , قلوب را به خداوند اقدس نزدیک خواهد ساخت .
و دین اسلام , آئین ِ " عشق " و " جاندادن " در راه حضرت توحید است .
در اینجا سهراب سپهری به مقام شهادت در دین اسلام اشارهکرده است .
هم چنین وضوی" واقعی " و " باطنی " باعشق و عرفان خواهد شکفت . و هدف از عبادت روزانه , "عشق و شوق حقیقی " و " امید" به حضرت ا. است .
سنگ از پشت نمازم پیداست
همه ذرات نمازم متبلور شده است
هدف از نماز خواندن رسیدن به نور و عرفانی است که حتّیبدترین و سنگدل ترین موجودات را نیز , عشقورزی خواهد داشت و" خلوص نیت قلبی " یعنی نماز واقعی .
باغ ما در طرف سایه دانایی بود
.
باغ ما شاید , قوسی از دایره سبز سعادت بود
عشق و عقلانیت ,مهم ترین عنصر های حیات اند . و عشق به طبیعت و آفریدگان ِ حضرت ا. جل جلاله ,عقلانیت , معنویت و سبزی ِ ساده و در عین حال , بی پایان و جاودان است .
آب بی فلسفه می خوردم
توت بی دانش می چیدم
در ادامه سهراب سپهری به دوران کودکی اشاره کرده است وسادگی و خالص بودن در عشق را , راز " فلسفه و شناخت " و" وصال " حضرت خداوندمی داند .
کودکی دیدم , ماه را بو می کرد
نهایت عرفان در" عشق ساده " و " بی پیرایه" و" صمیمیت قلبی " است وعقل ورزی در راه عشق , خالص نخواهد بود
من گدایی دیدم, در به در می رفت و آواز چکاوک
می خواست
.
شاعری دیدم هنگام خطاب , به گل سوسن می گفت : " شما "
سهراب سپهریعشق را منتهای آرزو ها و خواسته ها و مهم ترین ِ نیاز ها پنداشته . و گدایی عشق را جایز دانسته و بها داده است .
همچنین در بیان وی , عشق آکنده از شرم قلبی , ساده و بی ریا , اساسی ترین و مهمترین طریقه ابراز ِ عشق حقیقی است .
موزه ای دیدمدور از سبزه
مسجدی دور از آب
سر بالین فقیهی نومید , کوزه ای دیدم لبریز سؤال
عارف حقیقیتوحید , قانون های فقهی و عقلانیت در ادیان الهی را , فدای ِ عشق به حضرت خداوند وآفریدگان او خواهد کرد و راز های فقیهانه را با عشق به طبیعت آفریده حضرت یزدان , تنها پاسخ حقیقیخواهد دانست .
من قطاری دیدمکه ت می برد ( و چه خالی می رفت )
در اینجا ,سهراب سپهری ت و سنجش منفعت های شخصی را کوچک شمرده است و به توشه عشق راهحضرت توحید , بها داده و عنصر "ت " را مانع رسیدن به هدف الهیِ زندگی می داند . .
.
و هواپیمایی که در آن اوج هزاران پایی
خاک از شیشه آن پیدا بود
آرزو ها وخواسته های انسانی , ریشه در عشق ساده , خاکی و به دور از غرور دارد . پیشرفت هادیمادی و شهری , نبایست انسان را از طبیعت و سادگی باطن دور گرداند و در هر لحظهبایست به طبیعت , عشق ورزی داشت .
پله هایی که بهقانون فساد گل سرخ
و به ادراک ریاضی حیات
در ادامه سهرابسپهری , علوم و دانش های خشک را مسیر رسیدن به حضرت توحید نمی داند . بلکه عشق وسادگی عارفانه را تنها شاهراه جاودان وصال حضرت یزدان دانسته است .
شهر پیدا بود
رویش هندسی سیمان , آهن , سنگ
سقف بی کفتر صدها اتوبوس
عارف حقیقی ,سادگی و عشق ورزیدن به محیط زندگانی راآرزو و آرمان عرفانی بشر می داند و زندگی شهری امروز را افسرده و بدون هدف می داند .
نظامی گنجوی و مدح پیامبر اکرم(ص)
عشق ,حضرت ,سپهری , ,ها ,های ,سهراب سپهری ,می کند ,به حضرت ,حضرت خداوند ,حضرت توحید ,ادامه سهراب سپهری ,اینجا سهراب سپهری ,تمام آفریدگان طبیعت
درباره این سایت